“رقبی” آنست که کسی بکسی بگوید، خانه خود را بتو دادم و در زمان حیات و زندگیت آن را ازآن توساختم، اگرتو پیش ازمن مردی، آن مال بملکیت من برگردد و اگرمن پیش از تو مردم، آن مال رقبی از آن تو و نسل تو باشد،که هر یک ازآن دو مراقب مرگ دیگری است و خانه رقبی ازآن آن یکی خواهد شد،که میماند.
مجاهدگفت: “عمری” آنستکهکسی بکسی بگوید: آن چیز ازآن تو است تا زنده هستی “وقتیکه چنینگفت آن مال از آن او ورثهاش خواهد شد و “رقبی” آنستکهکسی بکسی دیگرگوید:"منی ومنک [این چیز از من و از تو باشد یعنی هرکدام زنده ماند از آن او باشد]".
دلیل شرعی جواز رقبی
بروایت جابر پیامبر صلی الله علیه و سلم گفت:" العمرى جائزة لاهلها.والرقبى جائزة لاهلها [عمری وهبه مادام العمر برای اهل آن جائزاست، هدیه و هبه رقبی یعنی تا شخص مورد بخشش و واهب هستند، ازآن شخص مورد بخشش باشد و هرکدام پیشترمرد ازآن آن یکی باشد که زنده میماند، برای اهل آن جائز است]". ابوداود و نسائی و ابن ماجه آن را بیرون آوردهاند و ترمذیگفته است حسن میباشد.
حکم رقبی
حکم رقبی مثل حکم عمری است بمذهب شافعی و احمد و این حکم ظاهر حدیث است، ابوحنیفهگفته است: “عمری” ارث برده میشود ولی رقبی عاریه است .
به نقل از:
فقه السنه ، تأليف سيد سابق، مترجم محمود ابراهيمي، تهران، ناشر مردمسالاري، دوم 1387.