اهل سنت جاسک

سه دشمن ایمان

بسم الله الرحمن الرحیم

هیچ مؤمنی نیست مگر اینکه می خواهد ایمانش دائمی باشد و آن را به درجات بالایی ارتقا دهد و در این زمینه پیشرفت کند.

همچنین هیچ مؤمنی نیست مگر اینکه از پست رفت کردن در این ایمان، بیزار است و از آن هراس دارد. به آن ها می گوییم: برای رسیدن به آنچه می خواهید و آرزویش را دارید از سه دشمن ایمان دوری کنید و از آن برحذر باشید.

هریک از این دشمنان باعث ضعف و نقص ایمان می شوند. پس باید آن ها را بشناسیم و از آن ها دروی کنیم.

دشمنان ایمان عبارتند از:
شیطان و وسوسه هایش:
الله متعال می فرماید: {گفت – شیطان – : حال که مرا نومید ساخته ای، من هم ایشان را از راه راست تو منحرف می کنم(16)آنگاه از پیش و از پس و از چپ و از راست بر آنها می تازم و بیشترشان، را ناسپاس خواهی یافت}[1]. با این جمله ها ابلیس، نبردش را با نسل بشریت تا قیام قیامت، اعلان کرد. این جنگ خطرناکترین، نبرد در دنیا به حساب می آید زیرا باعث تخریب آخرت انسان ها می شود. الله می فرماید: {و هرکس از آنان را که می توانی با آوای خویش تحریک کن و لشکر سواره و پیاده را بر سرشان بتازان و در اموال و فرزندان با آنان شریک شو و آنان را وعده بده، و وعده ی شیطان به مردم جز نیرنگ و فریب چیز دیگری نیست[2]}[3]. در این نبرد انواع توطئه ها، فتنه گری ها، زیبا جلوه دادن بدی ها، فساد قلب ها و غیره دست به دست هم داده اند به گونه ای که شخص، ممکن است هر لحظه کنترلش را از دست بدهد و شکست را بپذیرد و از پیروان شیطان گردد. نبرد و دسیسه هایی که خارج از تصور عقل و خیال بشری است.

ابلیس بر حسب هوی و هوس هر شخصی وارد قلبش می شود و مکر و حلیه های گوناگونی را به کار می گیرد که مناسب با طبیعت و نقاط قوت و ضعف او باشد. به طوری که می بینیم بر برخی از باب ریا و تکبر و بر دیگری از باب زهد و تقوا یا محبت مال و اموال، زیبا جلوه دادن بدی ها، ناچیز نشان دادن گناهان صغیره و شهوت و هوی و هوس وارد می شود.

از جمله حیله هایی که ابلیس به کار می برد، فاسد کردن ایمان شخص به صورت تدریجی است که ممکن است بسیاری از مردم متوجه آن نمی شوند و آن را تشخیص نمی دهند. مثلا: سعی می کند وی را از انجام اعمال با فضیلت تر به انجام اعمالی تشویق کند که فضل کمتری دارد؛ سپس او را به انجام مباحات دعوت می دهد پس از آن به انجام گناهان صغیره می کشاند سپس در گناهان کبیره سقوط می کند. بعد از این مرحله به بدعت و نوآوری روی می آورد و کم کم به کفر و شرک گرفتار می شود. زمانی که شخص متوجه این حیله ی شیطانی نشود در آخر گرفتار بزرگترین گناه که کفر باشد می شود که عاقبت آن آتش جهنم است. در نتیجه دانستن این امر که شیطان، بدترین دشمن قسم خورده ی فرزند آدم است به ما کمک می کند گرفتار وسوسه هایش نشویم و از او به الله جلا و علا پناه ببریم و او را دشمن همیشگی خود بدانیم همان طور که الله تعالی می فرماید: { ‏بی ‌گمان شیطان دشمن شماست پس شما هم او را دشمن بدانید. او پیروان خود را فرا می خواند تا از ساکنان آتش سوزان جهنّم شوند}[4]. او کسی را به سوی خیر، دعوت نمی دهد که راه نجات در آن باشد. الله عزوجل در جای دیگر می فرماید: {ای کسانی که ایمان آورده اید! به طور کامل در اسلام داخل شوید، و از گام های شیطان پیروی نکنید، همانا او برای شما دشمنی آشکار است}[5]. و الله در این آیات به طور واضح و آشکار بیان می نماید که شیطان، دشمن بشریت است و می خواهد با گمراه کردنشان آنان را وارد جهنم کند پس بر هر مسلمانی واجب است تلاش و کوشش را در پیش گیرد تا گرفتار فتنه ها و حیله های شیطان نشود.

دنیا و فتنه هایش:
رسول الله صلی الله علیه وسلم می فرمایند: "همانا دنیا سبز و شیرین است"[6]. یعنی نفس انسان تحت تأثیر آن قرار گرفته و بدان مشغول می شود به طوری که ممکن است آخرت را از یاد ببرد. اما باید بدانیم، منظور این نیست که از نعمت ها و عطاهایی که الله متعال به ما بخشیده استفاده نکنیم یا اینکه این نعمت ها بد هستند، بلکه منظور این است که نباید تمام وقت و عمرمان را صرف لذت بردن از دنیا کرده و آخرت را فراموش کنیم. زیرا در این صورت قلب انسان به لذت های دنیایی وابسته می شود؛ این امر باعث می شود که در انجام عبادات کوتاهی کرده و آخرت را از یاد برد و این جاست که ایمان ضعیف می شود.

ابن قیم رحمه الله می فرماید: "هر اندازه که میل و رغبت انسان نسبت به دنیا بیشتر باشد و رضایت و خوشنودی اش را در آن ببیند، به همان اندازه در انجام عبادات و طاعات تنبلی و سستی می کند".

برای همین است که احادیث نبوی ما را از گرفتار شدن به فتنه های دنیا برحذر می دارد!.

در حدیثی رسول الله صلی الله علیه وسلم به طور واضح می فرمایند: "به الله سوگند، من از فقر بر شما نمی‌ ترسم بلکه از آن بیم دارم که دروازه‌ های دنیا به روی شما باز شود، همان طور که بر پیشینیان تان باز شد و اینکه بر سر متاع دنیا با یکدیگر رقابت کنید آنگونه که آنها با یکدیگر رقابت کردند، و دنیا شما را هلاک کند همان طور که آنان را هلاک کرد"[7].

زمانی که شخص از دنیا و خوشی هایش روی بگرداند به سوی عبادت و طاعت الله متعال گرایش می یابد. اما دل بستن به دنیا باعث فراموش کردن آخرت می شود.

دوست و همنشین بد:
از بدترین اموری که بر ایمان بنده تأثیر می گذارد دوستان و همنشینان بد و شریر است. دوستانی که باعث ضعف دین و ایمان می شوند و شخص از انجام طاعات و عبادات منع می کنند. سفیان ثوری رحمه الله می فرماید: "هیچ چیزی در فساد شخص یا صلاح وی تأثیر گذارتر از دوست و همنشین نیست". زیرا شخص بد، خیر و نیکی را برای دوستش نمی طلبد بلکه می خواهد وی بر گمراهی و خطاهایش باقی بماند و این باعث ضعیف شدن ایمان می شود.

رسول الله صلی الله علیه وسلم در این باره می فرمایند: "مثال همنشین نیکوکار و همنشین بد، همانند حامل عطر مسک و دمنده‌ در کوره‌ ی آهنگری‌ می ماند، پس حامل عطر مسک یا به تو از آن عطر می دهد و یا از او می خری و یا از آن بویی خوش می یابی، اما دمنده‌ در کوره‌ آتش، یا لباست‌ را می ‌سوزاند، یا این‌ که‌ بوی‌ بد آن‌ مشامت‌ را آزار می دهد"[8].

و در جای دیگر می فرمایند: " شخص بر دین دوستش می باشد، پس هر کدام از شما باید بنگرد که چه کسی را به دوستی می گیرد"[9].

این سه از دشمنان سرسخت ایمان، به شمار می آیند و برای دوری از آنان باید تمام سعی و تلاشمان را به کار گیریم و از فتنه هایشان به الله جل و علا پناه ببریم. پس بر هر مؤمنی واجب است در این زمینه هوشیار باشد تا به دامشان گرفتار نشود چرا که نهایت ضعف ایمان از بین رفتن کلی آن را در پی خواهد داشت وعاقبت آن آتش جهنم خواهد بود. این دعا را هرگز از یاد نبرید: {یا مقلب القلوب ثبت قلوبنا علی دینک}[10] یعنی: یعنی ای گرداننده و تغییر دهنده ی قلب ها! قلب هایمان را بر دینت ثابت گردان.

ترجمه شده همراه با تصرف: ام احمد
http://articles.islamweb.net

پاورقی:
[1] {قَالَ فَبِمَا أَغْوَیْتَنِی لَأَقْعُدَنَّ لَهُمْ صِرَاطَکَ الْمُسْتَقِیمَ﴿١٦﴾ثُمَّ لَآتِیَنَّهُمْ مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ وَعَنْ أَیْمَانِهِمْ وَعَنْ شَمَائِلِهِمْ ۖوَلَا تَجِدُ أَکْثَرَهُمْ شَاکِرِینَ} اعراف:16-17
[2] و بترسان و خوار گردان با ندای دعوت به معصیت و وسوسه خود هرکسی از ایشان را که توانستی، و لشکر سواره و پیاده خود را بر سرشان بشوران و بتازان و همه ی تلاش خویش را برای شکست دادن و گول زدن ایشان به کار گیر و در اموال آنان با تشویق و تحریکشان برای کسب آن از حرام و صرف آن در حرام و در اولاد ایشان با گول زدن اولیاء و رهنمود فرزندانشان به کفر و فساد در پرتو تربیت نادرستشان شرکت جوی، و آنان را به نبودن حساب و کتاب و بهشت و دوزخ، یا به شفاعت خدایان و بتان و بزرگواری خاندان و غیره وعده بده و بفریب، و وعده ی شیطان به مردمان جز نیرنگ و گول نیست. ترجمه ی خرم دل.
[3] {وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِکَ وَأَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِکَ وَرَجِلِکَ وَشَارِکْهُمْ فِی الْأَمْوَالِ وَالْأَوْلَادِ وَعِدْهُمْ ۚوَمَا یَعِدُهُمُ الشَّیْطَانُ إِلَّا غُرُورًا} اسراء:64
[4] {إِنَّ الشَّیْطَانَ لَکُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوهُ عَدُوًّا ۚإِنَّمَا یَدْعُو حِزْبَهُ لِیَکُونُوا مِنْ أَصْحَابِ السَّعِیرِ} فاطر:6
[5] {وَلَا تَتَّبِعُوا خُطُوَاتِ الشَّیْطَانِ ۚإِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ} بقره:208
[6] "إن الدنیا حلوة خضرة" روایت مسلم.
[7] "فَوَاللَّهِ لَا الْفَقْرَ أَخْشَی عَلَیْکُمْ وَلَکِنْ أَخَشَی عَلَیْکُمْ أَنْ تُبْسَطَ عَلَیْکُمُ الدُّنْیَا کَمَا بُسِطَتْ عَلَی مَنْ کَانَ قَبْلَکُمْ فَتَنَافَسُوهَا کَمَا تَنَافَسُوهَا وَتُهْلِکَکُمْ کَمَا أَهْلَکَتْهُمْ" روایت بخاری و مسلم.
[8]"مَثَلُ الْجَلِیسِ الصَّالِحِ وَالسَّوْءِ، کَحَامِلِ الْمِسْکِ وَنَافِخِ الْکِیرِ، فَحَامِلُ الْمِسْکِ إِمَّا أَنْ یُحْذِیَکَ، وَإِمَّا أَنْ تَبْتَاعَ مِنْهُ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ مِنْهُ رِیحًا طَیِّبَةً، وَنَافِخُ الْکِیرِ إِمَّا أَنْ یُحْرِقَ ثِیَابَکَ، وَإِمَّا أَنْ تَجِدَ رِیحًا خَبِیثَةً" روایت بخاری و مسلم.
[9] "الرَّجُلُ عَلَی دِینِ خَلِیلِهِ فَلْیَنْظُرْ أَحَدُکُمْ مَنْ یُخَالِلُ" روایت ترمذی و ابوداود، ترمذی آن را حسن غریب دانسته است.
[10] روایت ترمذی و احمد، ترمذی آن را حسن دانسته است.