گیاهان به سوی نور جذب میشوند. اگر گیاهی را در اتاقی قرار دهیم و این اتاق یک پنجره داشته باشد. شاخهها و برگهای گیاه به سوی پنجرهای که نور از آن وارد میشود، مایل میشوند. اما جالبتر از این، اینکه برگهای درخت به صورت جالبی تنظیم میشوند به صورتی که همة آنها اشعه و نور خورشید را دریافت میکنند. به ندرت اتفاق میافتد که برگهای گیاهان با یکدیگر برخورد کنند. اگر برگهای درختان کاملاً در همدیگر فرو بروند، باید همگی به سوی نور خورشید قرار بگیرند. چه کسی در گیاه این ویژگی را قرار داده است؟
(أءِلهٌ مَعَ اللهِ) (نمل : 63)
«آیا معبودی با خداست؟».
یک مسأله دیگر : گیاهی را آوردند و آن را به صورت افقی در لولهای قرار دادند. ناگهان دریافتند که ریشه به طرف پایین و ساقه به سوی بالا قرار گرفته است. یعنی ریشه به سوی رطوبت و آب و سابقه به سوی خورشید و هوا کشیده میشود. چه کسی این گیاه را طوری خلق کرده است که قسمتی از آن به سوی خورشید و قسمت دیگرش به طرف زمین کشیده شود؟ «أءله مع الله» «آیا معبودی با خداست؟»
مسأله دیگر : طول ریشة بعضی از درختان برای جستجوی آب به سی متر میرسد. چه کسی در گیاهان این ویژگی را قرار داده است که ساقه به طرف بالا و ریشه به طرف پایین کشیده شود؟ اگر آب در یک طرف خاک باشد ریشهها به خودی خود به طرف آب کشیده میشوند در حالی که ریشهها در عمق زمین هستند. اگر به ساقه که همواره به طرف بالا کشیده میشود، نور از جهت دیگری بتابد گیاه بدان سو متمایل میشود. در اینجا یک سؤال به ذهن انسان متبادر میشود و آن اینکه آیا ماده عقل دارد؟
مسأله گیاهان به تنهایی نظر انسان را به خود جلب میکند. مایل شدن گیاهان به طرف نور و آب، کشیده شدن ریشه به سوی زمین و ساقهها به طرف آسمان یکی از نشانههای خداوند است.
پدیده دیگری در گیاهان عظمت خداوند را بیشتر نشان میدهد. چنانکه گیاه تشنه باشد، باید در ابتدا آب ریشه را مصرف نماید. حال آنکه در ابتدا آب برگها مصرف میشود سپس آب ساقههای فرعی سپس تنه اصلی و در آخر آب ریشهها مصرف میشود. هنگامی که به گیاهی آب نرسد، آخرین قسمتی که آب خود را از دست میدهد، ریشه است. گاهی کشاورز فراموش میکند که درخت را به مدت طولانی آبیاری کند و از آسمان هم بارانی نمیبارد. اما این گیاه فقط آبی را مصرف میکند که با از دست دادن آن آسیبی نمیبیند. آخرین آبی که آن را مصرف میکند، آب ریشههاست. اگر آب ریشهها مصرف و ریشهها خشک شوند، گیاه خشک میشود و میمیرد.
در ورای این اصل چه حکمتی نهفته است :
(قل انظروا ماذا فی السموات و الأرض و ما تغنی الآیاتُ و النُذُرُ عن قومٍ لایؤْمنون) ( یونس : 101)
«بگو : بنگرید [و چشم سیرت و ظاهر را باز کنید و ببینید] در آسمانها و زمین چه چیزهایی است؟! آیا [خواندنی کتابهای آسمانی، از جمله قرآن، و دیدنی جهان هستی] و بیمدهندگان [پیامبر، اندرزها و انذارها هیچکدام] برای کسانی که نمیخواهند ایمان بیاورند سودی نمیرسانند».
بیتردید هر چیزی که روی زمین وجود دارد بر عظمت، حکمت، علم، رحمت و فضل خداوند دلالت دارد.