اهل سنت جاسک

این یکی کاملاً شیرین و دیگری کاملاً شور است

«هذا عذب فراتٌ و هذا ملح أجاج»
«این یکی کاملاً شیرین و دیگری کاملاً شور است»
یکی از نشانه‌های دال بر عظمت خداوند، شور بودن آب دریاهاست. به طوری که دانشمندان می‌گویند : هر لیتر آب دریا 27 گرم نمک دارد و سالیانه در دنیا 50 میلیون تن نمک از دریا استخراج و تولید می‌شود. نسبت نمک در آب دریا معادل 5/3 درصد مجموع آب دریاهاست. بلکه در هر کیلومتر مکعب از آب دریا 34 میلیون تن نمک وجود دارد.
اگر نمک دریاها استخراج و خشک شود و بر روی خشکی‌ها – پنج قاره جهان – آن را بگسترانیم و همة مکان‌ها را به وسیلة نمک به طور مساوی بپوشانیم ارتفاع نمک بر روی همة خشکی‌ها به 153 متر می‌رسد.
سؤالی که در اینجا جلب‌‌توجه می‌کند این است که : این همه نمک از کجا آمده است. یکی از دانشمندان می‌گوید در دریاها 5/4 میلیون مایل مکعب نمک وجود دارد. همة این ارقام دقیق از کتاب‌های علمی استخراج شده است. پس این نمک از کجا آمده است؟ و چگونه در دریا ریخته شده است؟ در این باره نظریه‌های مختلفی وجود دارد. براساس یکی از آنها در کف اقیانوس‌ها و دریاها صخره‌های نمکی وجود دارد که متلاشی و در آب ذوب می‌شود. نظریه دیگر معتقد است که علت این امر آب جویبارها و رودخانه‌هاست. همة این نظریه‌ها که تلاش می‌کنند مسألة شوری آب دریا را تفسیر کنند به دلیل ساده‌ای به بن‌بست برخورد می‌کنند و آن اینکه در روی زمین تعداد فراوانی دریاچه آب شیرین وجود دارد. اگر آب رودخانه‌ها و جویبارها برای شور کردن آب دریا کافی می‌بود، چرا آب این دریاچه‌های بزرگ و فراوان – که بیشتر به دریاهای کوچک شبیه هستند – میلیون‌ها سال است، شیرین مانده است؟ تفسیر این امر چیست؟ علت شوری آب دریاها همچنان به صورت معمای بزرگی باقی مانده است و جز با آیات زیر قابل تحلیل نیست. خداوند می‌فرماید :
(و هو الذی مرج البحرین هذا عَذبٌ فَراتٌ و هذا مِلْحٌ أُجَاج)
(فرقان : 53)
«خداوند کسی است که دو دریا را در کنار هم روان می‌سازد [و بر اثر چگالی مخصوص یعنی تفاوت غلظت آب شور و شیرین، با همدیگر مخلوط نمی‌شوند و] این یکی کاملاً شیرین و دیگری کاملاً شور است».
این آب حتی اگر رودخانه‌ها وارد آن شوند، یا صخره‌های نمکی در آن متلاشی شوند یا بر مسیر جویبارها کوه‌هایی از نمک باشد این آب هرگز شور نخوهد شد و شیرین باقی خواهد ماند.
خداوند می‌فرماید :
(و هوالذی مرج البحرین هذا عذب فرات و هذا ملح أُجاج)
یعنی «این آب شور نیز آفریده خداست و به اراده او خلق شده است».
(و جعل بینهما برزخاً) (فرقان : 53)
«در میان آن دو حاجز و مانعی ایجاد کرده است».
حتی اگر رودخانه‌ای از آب شیرین وارد دریا شود و دهها بلکه صدها کیلومتر به مسیر خود ادامه دهد، شور نمی‌شود و شیرین باقی خواهد ماند. زیرا در میان دو دریا حائلی وجود دارد که تا امروز ناشناخته است.
اما :
(وجعل بینهما برزخاً و حِجْراً محجواً)(1)
«خداوند در میان آن دو حاجز و مانعی را ایجاد کرده است که آنها را کاملاً از هم جدا کرده است».
این حایل و حاجز مانع ورود ماهی‌های آب شیرین به آب شور و برعکس می‌شود.
خداوند – عزّ و جلّ – در سورة الواقعه می‌فرماید :
(أفَرَأیتم الماء الذی تشربون* ءأنتم أَنْزَلْتُمُوهُ مِنَ الْمُزْنِ أمْ نحنُ المُنْزِلُونَ* لَوْ نشاء جعلناهُ أُجاجاً فَلْوَلا تَشْکُروُنَ)
(سوره واقعه : آیه 68-70)
«آیا آبی را که می‌نوشید دیده‌اید [و دربارة آن اندیشیده‌اید]* آیا شما آب را از ابر پایین می‌آورید یا ما آن را فرود می‌آوریم؟* اگر ما بخواهیم این آب [شیرین و گوارا] را تلخ و شور می‌کنیم پس چرا نباید شکرگذاری کنید».
یعنی اگر خداوند می‌خواست همانند آب دریاها آن را شور می‌کرد ... پس چرا خدا را به خاطر این نعمت شکرگذاری نمی‌کنید؟
آیه سوم : خداوند می‌فرماید :
(مَا یَسْتَوِی الْبَحْرانِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ سائغ شَرَابُه و هذا مِلْحٌ أُجَاجٌ) (فاطر : 12)
«دو دریا یکسان نیستند. این یکی شیرین و گوارا و برای نوشیدن خوشگوار است و آن دیگر شور و تلخ».
دربارة مرگ هزاران نفر در دریاها بر اثر تشنگی داستان‌های فراوانی وجود دارد. گاهی کشتی‌ها غرق می‌شوند و بعضی از سرنشینان آنها نجات می‌یابند و سوار قایق‌های نجات می‌شوند. اما بر اثر تشنگی جان خود را از دست می‌دهند در حالی که آنان بر روی آب دریا درحرکتند. بنابراین :
(و ما یستوی البحران هذا عذب فرات سائغ شرابه و هذا ملح أجاج و من کلٍّ تأکلون لحماً طریّاً و تستخرجون حِلیهً تلبسونها و تری الفلک فیه مواخر لتبتغوا من فضله و لعلکم تشکرون)
(فاطر : 12)
«دو دریا یکسان نیستند. این یکی گوارا و شیرین و برای نوشیدن خوشگوار است و آن دیگر شور و تلخ. [با وجود این تفاوت] از هر دوی آنها گوشت تازه [ماهی‌ها و جانوران دیگر دریا را] می‌خورید و از هر دوی آنها وسایل زینت [مروارید، صدف، درّ، مرجان و غیره] برای زینت بیرون می‌آورید. [به علاوه از هر دو می‌توانید برای نقل و انتقالات استفاده کنید. لذا شما انسانها] می‌بینید کشتی‌ها [در پرتو قانون وزن مخصوص اشیاء از هر طرف دل] دریاها را می‌شکافند و پیش می‌روند تا از فضل خدا بهره گیرید و شکرگذار [این همه نعمت و لطف خداوند] باشید».
یکی دیگر از نشانه‌های خداوند، دریاها هستند که اگر خداوند – سبحانه و تعالی – در هنگام آفرینش زمین نمی‌خواست برای آن حوض‌های بزرگی به وجود آورد، آنها نیز وجود نداشتند. بعضی از دریاها بیش از 10 کیلومتر عمق دارند. چه کسی این حوض‌ها را آفریده است؟
حوض‌ها، آبها، شوری‌، ماهی‌ها، صدف‌ها و زینت‌های دریا همگی نشانه‌ای از نشانه‌های وجود خداوند هستند که خداوند بر روی زمین نشانه‌های فراوانی را منتشر ساخته است. خداوند می‌فرماید :
(و فی الأرض آیاتٌ للموقنین) (الذاریات : 20)
«و در زمین دلایل و نشانه‌های فراوانی است برای کسانی که می‌خواهند به یقین برسند [و از روی دلیل خداوند را بشناسند و آثار قدرت او را ببینند]».

پاورقی:
1) طبری در تفسیر این آیه در جلد 19 صفحه 14 تفسیرش می‌نویسد : «مقصود از این آیه این است که از جمله نعمت‌های خداوند بر مخلوقات و قدرت فراوان او این است که آب شیرین دریا را با آب شور آن مخلوط می‌کند اما با قضا و قدر خود مانع تغییر طعم آب شیرین و از بین رفتن آن می‌شود تا به سبب عبور نمک از آن دو تباه نشود، تا در نتیجه در هنگام نیاز برای نوشیدن آب نیابند و میان آن دو مانع و حاجزی به وجود آورده است که هرکدام از آنها را از تباه کردن دیگری حفظ می‌کند».