شاگرد چهل ساله
نويسنده: احمد صيام رؤوفي
فقال مروزی (ابوبکر عبدالله بن احمد بن عبدالله فقیه شافعی متوفی بسال ۴۱۷ قبل از اشتغال به تحصیل بیشهء قفل سازی داشت.
یکروز شنید که قفال چاشی (بوبکر) محمد بن علی بن اسماعیل چاشی متوفی ۳۶۵ مشهور به قفال کبیر قفل کوچکی که وزن آن یک ششم درهم بوده است، ساخته بوده او نیز در صدد بر آمد که قفلی بسازد و در نتیجه قفلی کوچکتر از آنکه قفال کبیر ساخته بود ساخت. اما به خلاف انتظاری که داشت در بین مردم چندان شهرت نیافت و این قضیه را با دلتنگی به یکی از دوستان خود حکایت کرد. دوستشگفت: شهرت چاشی بر اثر دانش او بود نه قفلسازی وی (قفال) از آنروز به بعد در راه تحصیل علم قدم گذاشت و در آن وقت چهل ساله بود.
او نزد یکی از علمای مرو رفت و کتاب مختصر مزنی را از وی درس گرفت. روز اول از آن کتاب تنها این عبارت «هذا کتاب اختصرته» را تعلیم گرفت و شب و همه شب به تکرار عبارت مذکور پرداخت اما همینکه او را خواب ربود درس خود را فراموش کرد بامدادان بسیار اندوهگین بود که جواب استاد را چه بگوید؟ در آن وقت زن همسایه اش از او پرسید؟ ای ابابکر چرا دیشب پیوسته میگفتی: هذا کتاب اختصرته؟
قفال که عبارت مذکور را فراموش کرده بود خوشحال شد که بیادش آمد جوابی به زن همسایه داد و نزد استاد رفت و حکایت فراموشی خود را بیان کرد. استاد ویرا تشویق کرد و گفت: اگر به تکرار دروس خود ادامه بدهی سر انجام موفق می شوی.
قفال به درس ادامه داد و بالاخره یکی از بزرگان علمای عصر خود شد و نزد سلطان محمود غزنوی قرب و منزلتی به سزا یافت.
خواننده عزیزان! هیچ وقتی برای آموختن ناوقت نیست می گویند ماهی را هر وقت از آب بگیری تازه است، باید همه ما به دستور نبی کریم (ص) گوش فرا دهیم که می فرماید: یا معلم باش یا متعلم... یعنی اگر یاد داری مردم را یاد بده اگر یاد نداری از مردم یاد بگیر. عزیزان اگر به یک سخن نبی کریم گوش فرا دهیم بی سوادی از جامعه ما کوچ می کند امروزه مردم در علوم و فنون به آسمانها می رسند ولی از وجود خود بی خبر می مانند چنانچه مولانا جلال الدین می گوید:
می شود در علم و فن صاحب نظر * از درون خود نگردد با خبر
علم همان علمی هست که به انسان راه راست را نشان بدهد، نه هر علمی که انسان فرا می گیرد نه به درد خودش بخورد نه به درد جامعه اش. علم همان علمی هست که انسان با فرا گیری آن راه راست، راه هدایت و راه پیروزی دنیا و آخرت را دریابد، حضرت سعدی (رح) می گوید:
جز یاد دوست هر چه کنی عمر ضایع است * جز سر عشق هر چه بخوانی بطالت است
سعدی بشوی لوح دل از نقش غیــــــــر حق * علمی که راه حق ننمــــــــاید جهالت است
بسیاری ها هستند که با علم شان برکت و خیر ندارند مانند ابری هستند که باران ندارند دانشمندی می گوید: عالم بی عمل به مانند زنبور بی عسل هست، از خداوند به همه شما عزیزان توفیق آموزش علوم اسلامی و عمل به آنرا خواهانم موفق و کامگار باشید التماس دعای خیر داریم.