خواب، برون فگنی موقت روح است
تأليف:
عبدالرؤوف مخلص هروی
استاد دانشکده شرعیات دانشگاه هرات افغانستان
از دیرزمانی است كه بررسیهای علم، برای یافتن علت ظاهری خواب آغاز گردیده است. خواب چیست و تفسیر آنچه كه در خواب رونما میشود چه میباشد؟ سؤالی است كه علم جدید از بیان پاسخ روشن برای آن ناتوان بوده است.
در آغاز امر، اسباب و عللی كه پدید آورنده خواب اند، با تفسیرهای گونه گون، اما نادرست علمی رو به رو گردید. عدهیی از دانشمندان خواب را تمایل نیرومند انسان خسته برای استراحت تعبیر نمودند. اما این تفسیر به این دلیل ابطال شد كه تنها انسانهای خسته و كوفته نیستند كه خواب میشوند بلكه همه انسانها، چه آنها كه درگیر كارهای شاقّه و پرزحمت اند، و چه آنها كه در بستر ناز و نعمت افتادهاند، نیاز شدیدی به خواب داشته و در ساعاتی معین میخوابند. بنابراین هیچ یك از آسودگی جسمی و راحت روانی نمیتوانند نیاز به خواب را در این انسان مستریح و مرفه برطرف گردانند.
دكتور «هریوارد كارنگتون» عضو جمعیت بررسیهای روحی میگوید:
«پژوهشگران در گذشته نظریات متعددی را پیرامون تفسیر پدیده خواب ارائه كرده اند، اما همه این نظریات به این علت رد شد كه حتی یكی از آنها هم برای این پرسش پاسخی واقعی ارائه كرده نتوانست. مثلاً یكی از این نظریات تحت عنوان «تعاملات كیمیاوی» مطرح شده و میكوشد تا خواب را معلول وجود مواد سمی در داخل جسم وانمود سازد و بگوید: جسم انسان در خلال ساعات بیداری مواد سمی تولید میكند كه خواب این مواد سمی را دفع مینماید. یا نظریه دیگری كه خواب را معلول حالات پیچیده دوران خون مغز انسان میداند. یا آنانی كه میگویند خواب معلول وجود غدههای مخصوصی در بدن است. یا كسانی كه خواب را نتیجه رخوت عضلات میدانند. كه در واقع هیچ كدام این نظریات نتوانست تفسیر علمی دقیقی را برای این پدیده ارائه نماید. تا آنكه علم سرانجام اعتراف كرد كه پدیده خواب، تفسیر مادی روشنی ندارد بلكه خواب برون فگنی موقت روح است و روح در خلال ساعات خواب، به طور موقت از جسم خارج میشود».
دانشمندان، این یافته جدید علم را پیروزیی میدانند كه پیروزی دیگری را به دنبال خویش میكشد چرا كه با این تفسیر، رؤیاهایی كه انسان در خواب میبیند و این رؤیاها بعد از بیداری به مدتی كوتاه و یا طولانی تحقق هم پیدا میكنند، نیز تفسیر میشود. دانشمندان بعد از آزمایشهای بسیار به این نتیجه رسیدند كه اغلب آنچه را كه انسان در خواب میبیند؛ اعم از آنكه دیدنیهای وی از مكانهای معینی باشد یا از انسانهایی معین، چنانچه در بیداری نیز برای اولین بار آن رؤیاها را ببیند، فوراً آنها را میشناسد. دانشمندان از این تطابق دقیق مشاهدات انسان در حالات خواب و بیداری، شگفتزده شدهاند.
از نخستین كسانی كه بر وجود این حقیقت دلیل ارائه كرد، دكتور «هدسون تتل» بود. او در كتاب «اسرار روحی» خود میگوید: «یكی از دلایلی كه اثبات میكند روح در هنگام خواب از بدن خارج میشود و به سیاحت میپردازد، آزمایشی است كه بر روی یكی از خانمها انجام گرفت؛ این خانم كه كور مادرزاد بود، پدیدههای زیادی را در خواب میدید و به روشنی و دقّت عجیبی آنها را تعریف و توصیف میكرد. چون این خانم وفات یافت، بلافاصله بعد از فوت جسمش را بالای میز تشریح بردند و با تشریح دقیق جسم، مشخص گردید كه اعصاب بینایی وی از اول مرده بوده و او اساساً از وجود اعصاب بصری محروم بوده است».
اما علم در زمانی كه قرآن كریم این حقیقت را در آیه 42 سوره زمر بیان مینمود، كجا بود كه سالهای متمادی را به دنبال كشف این حقیقت علمی در وادیهای گمان و خیال و آزمایش حیران و سرگردان نمیماند!
بیاییم این معجزه علمی قرآن كریم را كه در آیه 42 سوره زمر آمده است، با هم مرور نماییم:
{اللَّهُ یتَوَفَّى الأَنْفُسَ حِینَ مَوْتِهَا وَالَّتِی لَمْ تَمُتْ فِی مَنَامِهَا فَیمْسِكُ الَّتِی قَضَى عَلَیهَا الْمَوْتَ وَیرْسِلُ الأُخْرَى إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى إِنَّ فِی ذَلِكَ لآیاتٍ لِقَوْمٍ یتفکّرونَ}
«خداوند تعالی در وقت مرگ ارواح را قبض مینماید و آن كس كه نمرده است، قبض میكند روح آن را در وقت خواب. پس نگاه میدارد آن را كه حكم مرگ كرده است بر آن. و رها میكند آن دیگر را تا وقت معین، بی شك در این حقیقت نشانههای روشنی است برای كسانی كه تفکّر كنند.»
ملاحظه میكنیم كه قرآن كریم به روشنی و صراحت تمام، خواب را با مرگ همانند شمرده است؛ یعنی همان خروج روح از بدن كه در مرگ به طور دایم و در خواب به طور موقت رونما میشود. بنابراین علمای شریعت با تكیه بر آیات و احادیث، خواب را «موت اصغر» میدانند و بی آنکه از جدال علمی دانشمندان علوم جدید در رابطه با این پدیده به طور شاید و باید آگاه باشند همه بر این عقیده اند كه خواب در واقع مرگ صغری است چه روح انسان در مدت خواب از بدن خارج گردیده و به سیر و سیاحت روحانی خویش میپردازد.
@ @ @
باز هم در موضوع «خواب»، قرآن كریم نخستین كتابی است كه از منافع خواب از طرف روز یاد نموده است؛ چنانکه در آیه 23 سوره روم میخوانیم:
{وَمِنْ آیاتِهِ مَنَامُكُمْ بِاللَّیلِ وَالنَّهَارِ}
«و از نشانههای قدرت پروردگار، خواب شماست در شب و روز»
در سنت نبوی كه شارح قرآن كریم است نیز ملاحظه میكنیم كه به خواب چاشتگاه «قیلوله» توصیه شده است.
اما این امر كه آیا خواب از طرف روز، دارای منافع و فوایدی است یا خیر؟ از نظر علم بشری مورد تردید بود تا آنكه اخیراً علم به راز منافع عظیم خواب روزانه پی برد و دانشمندان عرصه طب به اتفاق نظر اعلام كردند كه: خوابهای لحظهیی و كوتاه مدت روزانه، نه فقط خستگی و كوفتگی بدن را برطرف میسازد، بلكه فشار خون را نیز در حدود 15 ـ 30 ملی متر پایین آورده و از فشار مضاعف بر قلب نیر میكاهد و به آن آرامش و توان مجدد میدهد. چنانكه به مشاهده و تجربه این امر نیز به اثبات رسیده است كه خواب قبل یا بعد از پرداختن به یك كار بدنی یا فكری، در تجدید نشاط و طراوت جسم و فكر و سلامتی عمومی بدن سخت مؤثر و كارساز است.
از آقای «م ـ دیبو» عضو یكی از دورههای سنای امریكا و سخنران مشهور آن پرسیدند كه چگونه میتواند چندین شب به طور متوالی سخنرانی نموده و در عین حال به كار خستهكن روزانه خویش نیز ادامه دهد؟ او در پاسخ گفت: «من بانكی از خواب دارم كه هیچ چك بیداری را از آن نمیكشم، مگر اینکه در همان روز واپس سهم خواب را به آن واریز میكنم. بنابراین پشتوانهام در این بانك همیشه پا بر جاست».
مدیر تربیت بدنی دانشگاه «بیل» به شاگردانش یك نصیحت همیشگی دارد و آن این است كه «یك لحظه خواب سبك را در نیم روز هرگز فراموش نكنید».
«دیل كارنگی» نیز، در كتاب «با نگرانی وداع و زندگی را آغاز كن» میگوید: «جان د. روكلفر» توانست دو عدد قیاسی را در یكدیگر ضرب نماید: اول اینکه بزرگترین سرمایه جهان را در زمان خویش به دست آورد، و دوم اینکه تا سن 92 سالگی زندگی كند. اما شما باید بدانید كه چگونه او توانست به این موفقیت دست یابد؟ در رابطه با طول عمر او باید گفت: شاید دلیل نخست آن عامل وراثت باشد، ولی به طور قطع دلیل دوم آن عادت نیم ساعت خواب بعد از ظهر روزانه وی بود كه هر روز در دفتر كارش برای مدت كمی به استراحت میپرداخت».
و بدین گونه است كه اعجاز آیه مباركه 23 سوره روم در روشنایی علم جدید مبرهن میگردد.
به نقل از: تجلی قرآن در عصر علم (نگاهی تطبیقی به اعجاز علمی قرآن کریم در پرتو علوم جدید)، عبدالرؤوف مخلص هروی استاد دانشکده شرعیات دانشگاه هرات افغانستان
این وب تابع قوانین جمهوری اسلامی ایران میباشد و فقط عقیده اهل سنت و جماعت را بیان میکند و هدفش فقط رضای الله جل جلاله میباشد