اهل سنت جاسک

چه کسانی اهل بیت هستند؟

علماء – رحمت خدا بر آنانباد – در تعیین کردن اهل بیت نظرات مختلفی بیان کرده اند:
بعضی از آنها گفتهاند : اهل بیت پیغمبر – صلی الله علیه و سلّم – عبارتند از : همسران و نوادگان وفرزندان هاشم و فرزندان عبد المطلب و بردگانشان ، و بعضی از آنها گفته اند : همسرانش جزو اهل بیت او نیستند ، و بعضی گفته اند اهل بیت قریشیها هستند ، و نظربعضی دیگر اینست که با تقوا ترین امت اسلامی اهل بیت او هستند ، و بعضی بر اینباورند که امت محمّد صلی الله علیه و سلّم مجموعاً اهل بیت هستند .
قول راجحبر این است که همسران پیغمبر- صلی الله علیه و سلّم – جزو اهل بیت هستند ، به دلیلاینکه خداوند بعد از اینکه همسران پیغمبر - صلی الله علیه و سلّم - را به حجابدستور می دهد می فرماید : إِنَّمَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنكُمُ الرِّجْسَأَهْلَ الْبَيْتِ وَيُطَهِّرَكُمْ تَطْهِيرًا . از آیه 33/ الاحزاب ، یعنی : "خدافقط مى‏خواهد آلودگى را از شما خاندان [پيامبر] بزدايد و شما را پاك و پاكيزهگرداند." و نیز به دلیل خطاب ملائکه نسبت به سارا همسر ابراهیم - علیه السلام – کهگفتند : "رَحْمَتُ اللّهِ وَبَرَكَاتُهُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الْبَيْت." از آیه 73/ هود ، یعنی : "رحمت‏خدا و بركات او بر شما خاندان [رسالت] باد." و به دلیل اینکههمسر لوط از اهل بیت لوط استثنا شده است آنجا که خداوند می فرماید : "إِلاَّ آلَلُوطٍ إِنَّا لَمُنَجُّوهُمْ أَجْمَعِينَ * إِلاَّ امْرَأَتَهُ." 59-60 / الحجر . یعنی : "مگر خانواده لوط كه ما قطعا همه آنان را نجات مى‏‌دهيم مگر زنش" ، استثناشدن از اهل بیت دلیل اهل بیت بودن همسرش میباشد .
امّا اینکه آل مُطَّلب نیزاز اهل بیت باشند ، در روایتی که از امام احمد نقل شده آنان نیز از جمله اهل بیت بهحساب آمده اند ، و این نظر امام شافعی نیز می باشد، امام ابو حنیفه و امام مالکنظرشان بر این است که آل مُطَّلب از زمره آل بیت پیغمبر صلی الله علیه و سلّمنیستند ، و باز این بر گرفته از روایتی است که از امام احمد نقل شده است . رأی راجحاین است که : نوادگان مُطَّلب از جمله آل بیت پیغمبر هستند ، و دلیل بر آن روایتیاست که بخاری در شماره ( 2907 ) و نسائی در شماره ( 4067 ) نقل کرده و غیر آنان نیزروایت کرده اند از جبیر بن مطعم – رضای خدا بر او باد – که گفته است : " مَشَيْتُأَنَا وَعُثْمَانُ بْنُ عَفَّانَ إِلَى رَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِوَسَلَّمَ فَقُلْنَا : يَا رَسُولَ اللَّهِ أَعْطَيْتَ بَنِي الْمُطَّلِبِوَتَرَكْتَنَا وَنَحْنُ وَهُمْ مِنْكَ بِمَنْزِلَةٍ وَاحِدَةٍ ؟! فَقَالَ رَسُولُاللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ : إِنَّمَا بَنُو الْمُطَّلِبِ وَبَنُوهَاشِمٍ شَيْءٌ وَاحِدٌ " یعنی: "من و عثمان بن عفان به نزد رسول الله صلی اللهعلیه و سلّم رفتیم و گفتیم : یا رسول الله - صلی الله علیه و سلم - به نوادگانمُطَّلب عطا کرده و ما را رها کرده ای در حالیکه ما و آنها نسبت به شما مثل همهستیم؟! پیغمبر صلی الله علیه و سلم فرمودند : بنی هاشم و بنی مُطَّلب یکیهستند."
و بنو هاشم بن عبد مناف که عبارتند از : اهل خانواده علی، عباس،جعفر، عقیل، و حارث بن عبد المطلب از جمله آهل بیت محسوب هستند . این موضوع درحدیثی آمده است که امام احمد از زید بن ارقم – رضای خدا بر او باد – روایت کرده اندکه زید گفت : روزی رسول الله - صلی الله علیه و سلم – در بین ما برای خطبه بر خاستدر بین مکه و مدینه نزدیک آبی که به خُمّ معروف بود ؛ پس از حمد و ثنای خدا و موعظهتذکراتی فرمود : " أَمَّا بَعْدُ أَلَا يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّمَا أَنَابَشَرٌ يُوشِكُ أَنْ يَأْتِيَنِي رَسُولُ رَبِّي عَزَّ وَجَلَّ فَأُجِيبُ ؛وَإِنِّي تَارِكٌ فِيكُمْ ثَقَلَيْنِ أَوَّلُهُمَا كِتَابُ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّفِيهِ الْهُدَى وَالنُّورُ فَخُذُوا بِكِتَابِ اللَّهِ تَعَالَى وَاسْتَمْسِكُوابِهِ - فَحَثَّ عَلَى كِتَابِ اللَّهِ وَرَغَّبَ فِيهِ - قَالَ : وَأَهْلُ بَيْتِيأُذَكِّرُكُمْ اللَّهَ فِي أَهْلِ بَيْتِي أُذَكِّرُكُمْ اللَّهَ فِي أَهْلِبَيْتِي أُذَكِّرُكُمْ اللَّهَ فِي أَهْلِ بَيْتِي " فَقَالَ لَهُ حُصَيْنٌ : وَمَنْ أَهْلُ بَيْتِهِ يَا زَيْدُ ؟ أَلَيْسَ نِسَاؤُهُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ ؟قَالَ : إِنَّ نِسَاءَهُ مِنْ أَهْلِ بَيْتِهِ وَلَكِنَّ أَهْلَ بَيْتِهِ مَنْحُرِمَ الصَّدَقَةَ بَعْدَهُ . قَالَ : وَمَنْ هُمْ ؟ قَالَ : " هُمْ آلُ عَلِيٍّوَآلُ عَقِيلٍ وَآلُ جَعْفَرٍ وَآلُ عَبَّاسٍ " قَالَ : أَكُلُّ هَؤُلَاءِ حُرِمَالصَّدَقَةَ ! قَالَ : نَعَمْ . رواه أحمد برقم 18464 . یعنی: "ای مردم آگاه باشیدکه من انسانی بیش نیستم ، نزدیک است فرستاده پروردگارم (ملك الموت) بیاید و من نیزدعوتش را جواب گویم ؛ و من دو چیز سنگین و مهم را میان شما به جا می گزارم ،اولینشان کتاب خدای غزّ و جلّ است که در آن نور و هدایت هست پس کتاب خدا را گرفته وبدان دستاویز شوید – مردم را بر کتاب خدا تشویق ترغیب نمود – و گفت : اهل خانوادهام ، در مورد اهل خانواده ام خدا را به یادتان می آورم ، در مورد خانواده ام خدا رابه یادتان می آورم ، در مورد خانواده ام خدا را به یادتان می آورم ، سپس حصین گفت: اهل خانواده اش چه کسانی هستند ای زید ؟ آیا همسرانش اهل خانواده اش نیستند ؟ زیدگفت : همسرانش اهل خانواده اش هستند امّا اهل خانواده اش کسانی هستند بعد از خودشصدقه بر آنان حرام است . حصین گفت : آنان چه کسانی هستند ؟ زید گفت : آنان آل علی ،و آل عقیل ، و آل جعفر ، و آل عباس هستند . حصین گفت : آیا صدقه بر همه آنها حراماست ؟ گفت : بله . امام احمد در شماره ( 18464 ) این حدبث را روایت کرده است .
امّا بردگان ، به خاطر حدیثی که از مهران غلام پیغمبر- صلی الله علیه و سلم – روایت شده است که پیغمبر فرمودند : " إِنَّا آلُ مُحَمَّدٍ لَا تَحِلُّ لَنَاالصَّدَقَةُ وَمَوْلَى الْقَوْمِ مِنْهُمْ " رواه أحمد برقم 15152 . یعنی : صدقهبرای ما آل محمد حلال نیست و غلام هر قومی از جمله آن قوم است . روایت امام احمدشماره (15152).
پس آل بیت پیغمبر – صلی الله علیه و سلم – همسران و نوادهگان و فرزندان هاشم و عبد المطلب و غلامان آنها هستند ، خدای تعالی از همه داناتراست .
اللهم صل على محمد و على آل محمد كما صليت على إبراهيم و على آلإبراهيم إنك حميد مجيد و بارك على محمد و على آل محمد كما باركت على إبراهيم و علىآل إبراهيم إنك حميد مجيد ...