اهل سنت جاسک

کسانی که می‌توانند افطار کنند

1. بیمار: خداوند متعال به شخص بیمار اجازه داده که (در صورتی که روزه باعث زیاد شدن یا طولانی شدن بیماریش شود، یا روزه برایش دشوار باشد) افطار کند، و هنگامی‌که بهبود یافت آن ایام را قضا نماید: ﴿فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ﴾ [البقرة: 184].

اما بیماری که امید بهبودی و شفا را ندارد، روزه نگیرد و افطار کند و بجای هر روز از روزۀ رمضان به یک نفر مسکین غذا بدهد.

2. مسافر: خداوند به شخص مسافر اجازه داده که روزه نگیرد، ﴿فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ﴾ [البقرة: 184]. و همچنین پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرموده است: «روزه‌گرفتن در سفر از بِر و نیکی نیست»([1]).

پس افضل و بهتر اینست که انسان از اجازۀ خداوند استفاده نماید، ولی اگر شخصی روزه گرفت، روزه‌اش صحیح است.

3. زنان باردار و شیرده: اگر خانم‌های باردار و شیرده ترس آسیب دیدن داشته باشند و نگران خود باشند در این صورت روزه نگیرند، و آن را قضا نمایند.

اما اگر نگرانی آن‌ها تنها برای فرزندانشان بود در این صورت علاوه از قضا فدیه نیز (که عبارت است از غذا دادن به یک نفر مستمند و مسکین) باید بپردازند.

4. پیر مردان و پیر زنان: دین مبین اسلام به انسان‌های سالخورده، که اصلاً توانایی روزه گرفتن ندارند، اجازه داده روزه نگیرند و فدیه بپردازند، و برای هر روز به یک نفر مسکین غذا بدهند.

خداوند می‌فرماید: ﴿وَعَلَى ٱلَّذِينَ يُطِيقُونَهُۥ فِدۡيَةٞ طَعَامُ مِسۡكِينٖۖ﴾ [البقرة: 184]. «و برکسانی که روزه برای آن‌ها طاقت فرسا ست و توان آن را ندارند.‌ واجب است فدیه بدهند که (عبارت است از) غذا دادن به یک مسکین است».

حضرت عبدالله ابن عباس رضی الله عنهما فرموده است: «این آیه منسوخ نیست، پیر مرد و پیر زن سال‌خورده که نمی‌توانند روزه بگیرند، به یک نفر مستمند غذا بدهند»([2]).

5. خانم‌هایی که در عادت ماهیانه، یا نفاس هستند، باید روزه نگیرند، و بعد از رمضان قضا نمایند.

ام المومنین عایشه رضی الله عنها می‌فرماید: «هرگاه به آن دچار می‌شدیم. به ما امر می‌شد که روزه را قضا کنیم، ولی به قضای نماز امر نمی‌شدیم»([3]).

********

[1]- «لَيْسَ مِنَ الْبِرِّ الصِّيَامُ فِي السَّفَرِ» امام بخاری (1946) و مسلم (1115).

[2]- امام بخاری (4505).

[3]- امام بخاری (321) و مسلم (335).