اهل سنت جاسک

مستحبات و سنت‌های روزه

روزه دارای مستحبات و سنت‌هایی است که رعایت آن‌ها برای روزه‌دار مستحب است:

1. سحری خوردن: حضرت انس رضی الله عنه از پیامبر صل الله علیه و آله و سلم روایت می‌کند که می‌فرماید: «سحری بخورید زیرا که در سحری خوردن برکت است»([1]).

* این سنت با لقمه‌ای نان و یا جرعه‌ای آب تحقق می‌یابد.

ابو سعید خدری رضی الله عنه می‌گوید، رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم فرمود: «سحری خوردن برکت است، پس آن را ترک نکنید اگرچه با نوشیدن جرعه‌ای آب باشد؛ زیرا خداوند و فرشتگانش برکسانی که سحری می‌خورند درود می‌فرستند»([2]).

* به تأخیر انداختن سحری مستحب است، حضرت زید بن ثابت رضی الله عنه می‌فرماید: «ما همراه پیامبر صل الله علیه و آله و سلم سحری خوردیم، سپس برا‌ی نماز صبح بر خاستیم. (از زید پرسیده شد) فاصلۀ زمانی بین اذان و سحری چقدر بود؟ فرمود: به اندازه تلاوت50 آیه بود»([3]).

* اگر شخصی در حال سحری خوردن، لقمه یا لیوان آب در دستش باشد و مؤذن اذان فجر بگوید، در این صورت می‌تواند آن لقمه را بخورد و لیوان آب را بنوشد، زیرا پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرموده است: «هرگاه یکی از شما صدای اذان را شنید در حالی که کاسه (غذا) در دستش است، تا زمانی که حاجت خود را برآورده نکرده آن را بر زمین نگذارد».

2. تعجیل در افطار: پس از این‌که غروب آفتاب محقق گردید، مستحب است که روزه‌دار در افطار نمودن عجله و شتاب نماید. زیرا رسول خدا صل الله علیه و آله و سلم فرموده است: «مردم پیوسته در خیر و خوبی هستند تا زمانی که در افطار تعجیل و شتاب می‌نمایند»([4]).
3. با رطب یا خرما افطار کردن، و اگر میسر نبود با آب، و در صورتی که آب در دسترس نداشته باشد با هر چیز حلالی که میسر شود افطار کند.

رسول الله صل الله علیه و آله و سلم فرموده است: «هرگاه یکی از شما خواست افطار کند. پس به‌وسیله خرما افطار کند، زیرا که برکت است. و اگر خرما نیابد آنگاه با آب افطار نماید زیرا آب پاکیزه است»([5]).

حضرت انس رضی الله عنه می‌فرماید: «رسول الله صل الله علیه و آله و سلم قبل از این‌که نماز (مغرب)را بخواند با چند دانه رطب افطار می‌کردند. پس اگر رطب در دسترس نبود با خرما و اگر آنهم نبود، با چند جرعه آب افطار می‌کردند»([6]).

* یکی از حکمت‌های افطار کردن با رطب یا خرما اینست که شیرین می‌باشد، و شیرینی نیروی چشم را که به‌سبب روزه ضعیف شده تقویت می‌کند، همچنین از خواص خرما اینست که اگر بعد از خالی بودن معده تناول شود به هضم آن کمک می‌کند و در مورد آب باید گفت که باعث تازه و تر‌شدن کبد می‌شود چونکه در هنگام روزه مقداری خشک شده است.

4. دعا به هنگام افطار: برای روزه‌دار مستحب است که این دعا را بخواند:

«ذَهَبَ الظَّمَأُ، وَابْتَلَّتِ الْعُرُوقُ، وَثَبِّتِ الْأَجْرُ إِنْ شَاءَ اللَّهُ». «تشنگی رفت و رگ‌ها تر و سیراب شد و پاداش و اجر ثبت و محقق گردید، اگر خدا بخواهد»([7]).

* هنگام افطار، وقت اجابت دعا است و باید این وقت را غنیمت شمرد، عبدالله بن عمرو بن عاص رضی الله عنهما روایت می‌کند که پیامبر صل الله علیه و آله و سلم فرمود: «برای روزه‌دار به هنگام افطار دعایی است که رد نمی‌شود»([8]).

********

[1]- امام بخاری (1923) و امام مسلم (1905).

[2]- حدیث صحیح است، امام احمد (3/12).

[3]- امام بخاری (1921) و مسلم (1067).

[4]- امام بخاری (1957) و مسلم (1098) روایت كرده‌اند.

[5]- حدیث صحیح است. امام ابوداود (2355) و ابن ماجه (1699).

[6]- حدیث صحیح است. امام ابوداود (2356) و ترمذی (696) روایت كرده‌اند.

[7]- امام ابو داود (2357) از عبدالله بن عمر رضی الله عنهما روایت كرده است كه پیامبر صل الله علیه و آله و سلم هنگامی كه افطار می‌كردند این دعا را می‌خواندند.

[8]- ابن ماجه (1753) وحاكم (1/422).